ارتودنسی فانکشنال یا عملکردی چیست و با ارتودنسی معمولی چه تفاوتی دارد
از جمله کار متخصصان ارتودنسی زیباسازی دندان‌ها و اصلاح عادات غلطی است که احتمالاً کار شما را به ارتودنسی کشانده است. ژنتیک نقش مهمی را به عنوان یکی از عوامل ایجاد دندان‌های نامرتب و به هم ریخته ایفا می‌کند اما مکیدن انگشتان یا شست، تنفس با دهان، بلع معکوس و به بیرون فشار دادن زبان به هنگام بلع همگی عادات عملکرد عضله‌ای بدی هستند که می‌توانند با از بین بردن مسیر صحیح رشد نظم دندان‌های شما را بر هم بزنند. بریس‌های ارتودنسی معمولی دندان‌ها را صاف می‌کنند اما کاری با عادات بد عملکرد ماهیچه‌ای شما ندارند. بدون اصلاح مشکلات عملکرد عضلانی زمینه‌ای که باعث این اختلال شده‌اند خطر جابه‌جاشدن دندان‌های اصلاح شده با گذشت زمان افزایش می‌یابد و دوباره ترتیب دندان‌ها بر هم می‌ریزد.
در چنین شرایطی این ارتودنسی فانکشنال یا عملکردی است که تغییر ایجاد می‌کند.
تفاوت بین ارتودنسی معمولی و ارتودنسی فانکشنال چیست
در حالی که ارتودنسی معمولی تنها روی صاف و مرتب کردن دندان‌ها تمرکز دارند، ارتودنسی فانکشنال یک رویکرد کلی‌نگر و دو برابری است که تمرکز اولیه‌ی آن روی کودکان است. ارتودنسی فانکشنال روی راه هوایی و چفت شدن دهان بیمار کار می‌کند. صاف و مرتب کردن دندان‌ها از طریق ارتودنسی معمولی هدف ثانویه‌ی ارتودنسی فانکشنال است. پیش از شروع هرگونه درمان ارتودنسی معمولی، ارتودنسی عملکردی به رفع این مشکلات ارتوپدی فرد می‌پردازد:
- استخوان‌های اسکلتی تشکیل‌دهنده سر و صورت
- استخوان‌های فک بالایی و پایینی و مفصل تمپورومندیبولار (TMJ)
- ارتباط مفصل تمپورومندیبولار با گردن و پشت
- راه هوایی بیمار
پس از رفع مشکلات رشدی فوق می‌توان هرگونه درمان ارتودنسی معمولی را برای صاف‌کردن دندان‌های بیمار شروع کرد.
هدف ارتودنسی فانکشنال چیست
ارتودنسی فانکشنال با تمرکز روی چهار ناحیه فوق و با بهره‌مندی از انواع درمان‌های ارتودنسی موجود به دنبال کمک به رشد کودکان تا حداکثر توان ژنتیکی آن‌ها است. گسترش کام یا سقف دهان که اندازه فک‌ها و راه هوایی را افزایش می‌دهد، با کمک‌گرفتن از دستگاه‌های ارتودنسی و بریس‌های معمولی اتفاق می‌افتد و هدف آن ایجاد فضای کافی برای دندان‌ها است تا به مکان مورد نظر خود بیایند. ارتودنسی فانکشنال برای کودکان رشد مناسب (رو به جلو) صورت را فراهم می‌آورد. این کار نیاز به خارج‌سازی دندان‌های دائمی را به عنوان بخشی از درمان به حداقل می‌رساند.
ارتودنسی فانکشنال (عملکردی) چقدر باید روی دندان‌ها بماند
چون ارتودنسی فانکشنال در ترکیب با رشد بیمار بهترین عملکرد را دارد، بهترین زمان شروع آن در زمان بچگی حول 4 یا 5 سالگی است. معمولاً درمان در دو فاز شروع می‌شود:
- فاز 1: دستگاه‌های ارتودنسی دهانی در دهان کودک جاگذاری می‌شود تا فک فوقانی و تحتانی (ماگزیلا و مندیبل) را رشد دهد. چارچوب زمانی درمان در کل 9 تا 18 ماه به طول می‌انجامد ولی در برخی افراد حتی بیشتر طول می‌کشد.
- فاز 2: پس از رشد کامل استخوان‌های فک و درآمدن همه دندان‌های دائمی بریس‌های معمولی ارتودنسی برای صاف‌کردن دندان‌ها در صورت لزوم کار گذاشته می‌شود. مدت زمان درمان 9 تا 18 ماه است.
فواید ارتودنسی فانکشنال بیشتر از صاف و مرتب‌کردن دندان‌ها است. این روش درمانی به کودکان امکان می‌دهد تا در حد حداکثر قابلیت ژنتیکی خود رشد کرده و حتی ناهنجاری‌های تنفسی خواب مثل آپنه و مشکل خر و پف را نیز اصلاح کنند. با گسترش سقف دهان، مسیرهای بینی و سینوس گسترش یافته و به بیمار اجازه می‌دهند تا راحت‌تر از راه بینی نفس بکشد. رشد کامل مغز و بدن به دریافت اکسیژن بستگی دارد و گسترش کام یا سقف دهان آن را تقویت می‌کند.
فاز 1 ارتودنسی فانکشنال دقیقاً چگونه کار می‌کند؟
در طول فاز 1 درمان در دهان بیماران دستگاه‌های فانکشنال کار گذاشته می‌شود تا فک بالایی و پایینی رشد یافته و در صورت لزوم کام یا سقف دهان آن‌ها نیز گسترش یابد. این دستگاه‌ها در صورتی که ترکیبی از دندان شیری و دائمی در دهان باشد بهترین کارکرد را خواهند داشت. یک دستگاه عملکردی یا فانکشنال که برای هدایت دندان به مکان درست خود و کمک به از بین بردن عادات عملکرد عضلانی بد طراحی شده، می‌تواند شکل صورت بیمار، ترتیب دندان‌ها و قوس دندانی او را بهتر کند.
فاز 2 ارتودنسی فانکشنال: آیا ارتودنسی معمولی همیشه لازم است؟
پس از درمان با روش‌های ارتودنسی فانکشنال مرحله منطقی بعدی برای بسیاری از بیماران درمان با بریس‌های ارتودنسی معمولی است. در صورت الزامی بودن این مرحله قطعاً برای شما تدارک دیده خواهد شد.
فاز 2 ارتودنسی فانکشنال چگونه کار می‌کند
بریس می‌تواند دائمی یا قابل جاگذاری باشد. بیماران از بین براکت‌های سرامیکی، فلزی یا پلاستیکی یکی را انتخاب می‌کنند تا به دندان‌هایشان چسبیده شود. این آخری‌ها دندان را سریع‌تر و آسان‌تر جابه‌جا می‌کنند. سیم‌هایی که نسبت به قبل کمتر معلوم هستند و با فشار ملایم وارد دهان می‌شوند. این بریس‌ها با فشار دائمی در جهت درست دندان را به محل مناسب خود هدایت می‌کنند.
مدت زمان درمان فاز 2 ارتودنسی فانکشنال چقدر است
مدت زمان های درمان فرق می‌کند و به عواملی مثل سن بیمار، روش درمان و شدت مشکل بیمار بستگی دارد. هر چقدر بیماران ارتودنسی را جدی تر بگیرند، درمان هم همانقدر موثرتر خواهد بود.
انواع مختلف بریس‌های معمولی چه شکلی هستند؟
بریس فلزی ارتودنسی
بریس‌های فلزی از همه رایج‌تر و این روزها راحت تر از قبل می‌باشند. بریس فلزی از استیل ضد زنگ به درجه بسیار بالا ساخته شده و از براکت‌ها و سیم‌های فلزی برای صاف‌کردن دندان‌ها استفاده می‌کنند. بیمارانی که همراه با بریس فلزی به لاستیک‌های پلاستیکی نیز نیاز دارند می‌توانند انتخابی از بین رنگ‌های متفاوت داشته باشند.
بریس سلف لیگیت یا خود باز شونده
بریس‌های سلف لیگیت نیز از جنس فلز هستند. اگرچه بریس‌های سلف لیگیت به استفاده از الاستیک نیاز ندارند، کمتر نیاز به ویزیت دندانپزشک دارند و اصطکاک کمتری روی دندان‌ها ایجاد می‌کنند. بریس‌های سلف لیگیت هم اندازه بریس‌های فلزی هستند. برای کمک به سیم کشی دندان‌ها به جای الاستیک از یک گیره مخصوص استفاده می‌کنند. این کار به کاهش فشار روی دندان کمک می‌کند و اگر نوار لاستیکی نباشد به تنظیم‌کردن کمتری هم نیاز خواهد بود.
بریس نامرئی یا سرامیکی
بریس سرامیکی از مواد شفافی ساخته می‌شوند و به اندازه بریس‌های فلزی به چشم نمی‌آیند. بریس سرامیکی برای نوجوان و افراد بزرگسالی مناسب است که در مورد زیبایی خود نگران هستند. بهای این نامرئی بودن مراقبت بیشتر بیمار در مورد بهداشت دهان است. بریس‌های سرامیکی بزرگ‌تر و شکننده‌تر از بریس‌های فلزی هستند. به خاطر همین دلایل در کل بریس سرامیکی به جای دندان‌های پایینی روی دندان‌های پیشین بالایی کار گذاشته می‌شود.
الاینرهای نامرئی
الاینرهای نامرئی یک سری قالب‌های راحت و نامرئی از جنس آکریلیک هستند که مثل بریس دندان‌ها را صاف می‌کنند. الاینر را می‌توان برداشت، بنابراین بیماران هر موقع بخواهند می‌توانند غذا یا نوشیدنی بخورند. الاینرهای برداشتنی کار مسواک و نخ دندان زدن را بسیار آسان‌تر کرده‌اند. همچنین در نبود بریس فلزی آسیبی هم به دهان نخواهد رسید.
پیش از شروع درمان ارتودنسی تمامی گزینه‌های درمانی با شما به بحث گذاشته، مدت زمان احتمالی کل دوره درمانی مطرح شده و با نظر شما بهترین تصمیم گرفته می‌شود.
