درمان عدم تقارن صورت
عدم تقارن صورت به حالتی گفته می‌شود که یک نیمه صورت متفاوت از نیمه دیگر است. عدم قرینگی های جزوی بسیار شایع بوده و شاید همین اختلافات جزوی باشد که یک چهره را می‌سازد و به شخص فردیت می‌دهد. با این حال اختلافات قابل توجه در اولین نگاه به چشم زده و ظاهر و زیبایی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
چندین راهکار برای درمان عدم قرینگی صورت وجود دارد:
- پیوند چربی
- فیس لیفت
- تغییرات بافت نرم
- گرافت لیپودرمال
- ایمپلنت‌های شخصی سازی شده
- اصلاح ابعاد کرانیوفاشیال
- اصلاح عملکرد عصب و عضله
درکل هدف از درمان غیر قرینگی صورت بهبود تعادل بین دو نیمه صورت و ایجاد یک ظاهر قرینه‌تر و هماهنگ‌تر است.
عدم تقارن صورت درجات و تنوع زیادی دارد. در بعضی از افراد در نگاه اول معلوم است، حال آن که در بسیاری از افراد باید با دقت نگاه کرد تا بتوان آن را کشف نمود. در کل، یک انحراف ساختاری بایستی 4 میلی‌متر یا بیشتر باشد تا قابل رویت شود.
در درجات پایین‌تر عدم تقارن وضعیت معمولا نیاز به تغییر ندارد. اختلافات حدود صورت ممکن است مربوط به استخوان‌های صورت یا لایه‌های فراوان بافت نرم باشد. بعضی از غیر قرینگی ها همواره قابل مشاهده هستند که به آن‌ها عدم قرینگی ساختاری می‌گویند؛ در حالی که بعضی دیگر تنها هنگام حرکت عضلات قابل مشاهده می‌شوند و غیر قرینگی عملکردی نام دارند.
علت عدم تقارن صورت چیست؟
علل عدم قرینگی صورت را می‌توان در سه دسته طبقه‌بندی کرد:
- مادرزادی: یعنی ژنتیکی یا با زمینه خانوادگی
- تکاملی: یعنی در طول رشد و تکامل بدن به وجود آمده
- اکتسابی: یعنی حاصل تروما، بیماری یا جراحی بوده است
در صورتی که عدم قرینگی صورت در هنگام تولد و شیرخوارگی وجود نداشته و هیچ شرح حال مشخصی از سابقه تروما یا بیماری عامل غیر قرینگی داده نشود، مشخص کردن علت عدم قرینگی صورت کمی دشوار خواهد بود. به همین دلیل به نوع حالت ایدیوپاتیک یا عدم قرینگی تکاملی اطلاق می‌گردد.
هر گونه نقص در حاشیه صورت، بدشکلی یا غیر قرینگی (خفیف یا شدید) با بالاتر رفتن سن مشخص‌تر خواهد شد؛ چون هر چه سن بالا رود الاستیسیته بافت کاهش یافته، بافت نرم آتروفیه شده و تغییرات گرانشی بیشتر می‌شود. علت بارز شدن عدم قرینگی‌های جزوی با بالاتر رفتن سن نیز همین است.
جراحی فک و ارتودنسی: جراحی فک برای چه کسانی مناسب است؟
عدم قرینگی ساختاری صورت
عدم قرینگی ساختاری بر شکل یا حدود صورت تاثیر گذاشته و در حالت خنثی و بدون بیان صورت مشهود است. با این که تمامی ساختارهای آناتومیک سر می‌توانند دخیل باشند، اما قسمت اعظم مشکلات بیمار به عدم قرینگی‌های موجود در قسمت مرکزی صورت مربوط می‌شود. مخصوصا اطراف چشم‌ها، بینی و دهان؛ به طور مثال، غیر قرینگی موقعیت پیشانی، پلک بالایی و پایینی، قسمت میانی صورت، استخوان‌های گونه، حجم گونه، ناحیه دور دهان، چانه و خط فک.
معاینه بالینی از جمله اندازه‌گیری‌های صورت و تصویربرداری تعیین خواهد کرد که کدام ساختارهای آناتومیک درگیر هستند. در موارد پیچیده‌تر عدم قرینگی های ساختاری یک سی تی اسکن سه بعدی در ترکیب با عکسبرداری سه بعدی در روند تشخیص کمک کننده است.این ابزارهای تصویربرداری توانایی شناسایی حتی کوچک‌ترین اختلافات استخوان و بافت نرم را بین دو طرف دارد.
عدم قرینگی فانکشنال صورت
عدم قرینگی فانکشنال یا عملکردی وقتی نمایان می‌شود که عضلات صورت فعال باشند. این عارضه بیشتر بر اثر حوادث عصبی، به طور ویژه اختلالات مرتبط با عصب هفتم کرانیال (عصب صورتی یا عصب فاشیال) ایجاد می‌شوند. عصب فاشیال حرکات و بیانات صورت را کنترل می‌کند. اختلال عملکرد این عصب با ضعف و فلج یک نیمه صورت همراه بوده و باعث می‌شود تا دو طرف صورت ناهماهنگ با یکدیگر حرکت کنند. غیر قرینگی‌های مرتبط با عصب اغلب در محدوده بافت شناور اطراف دهان و چشم‌ها، مثل لبخند کج، بسته نشدن کامل پلک‌ها ویا حرکت نامتعادل پیشانی مشاهده می‌شود.
یکی دیگر از علل شایع حرکت غیر قرینه صورت وجود بافت اسکار بین ساختارهای فعال صورت است. بافت اسکار عملکرد عضله را محدود کرده و به انحراف حدود صورت هنگام حرف زدن و شکلک درآوردن می‌انجامد. تمایز این وضعیت از اختلال عملکرد عصبی سخت است، اما حسن آن درمان پذیری کاملش می‌باشد.
نقشه گذاری صورت و فیلم اسلوموشن از حرکت صورت به تشخیص کمک می‌کند. این بررسی بالینی موقعیت، وسعت و نوع عدم قرینگی صورت را آشکار خواهد ساخت.
پیری غیر قرینه صورت
افرادی که صورت غیر قرینه دارند با بالاتر رفتن سن بیشتر متوجه اختلاف دو نیمه صورت خود می‌شوند. در واقع نیمه غالب یا پرتر صورت با سرعت طبیعی پیر می‌شود، در حالی که نیمه ضعیف‌تر با سرعت بیشتری پیری را تجربه می‌کند.
پیری غیر قرینه مخصوصا وقتی به چشم می‌زند که عدم قرینگی شدید صورت (به طور مثال فلج عصب فاسیال) وجود داشته باشد؛ با این حال همین روند در موارد خفیف تا متوسط هم وجود دارد اما عدم تقاون بین دو نیمه صورت ظریف‌تر است.
درمان جراحی برای عدم قرینگی صورت
با جراحی تخصصی عدم قرینگی صورت را می‌توان به طور قابل توجهی بهبود بخشیده و در برخی موارد کاملا برطرف نمود. اولا این درمان مشکل زمینه‌ای که باعث ایجاد غیر قرینگی شده است را نشانه می‌رود. ثانیا هدف طبیعی سازی بافت پیرامون است که تحت تاثیر عدم تقاون قرار گرفته است و در نهایتعلایم پیری غیر قرینه جبران می‌شود. به همین دلیل این درمان ممکن است مشتمل بر چندین نوبت جراحی بازسازی صورت، جراحی زیبایی و میکروسرجری (جراحی در ابعاد ریز) باشد.
با این که بسیاری از عدم قرینگی‌های خفیف تا متوسط ساختاری با یک جراحی قابل اصلاح هستند، معمولا بکارگیری یک روش پله‌ای در درمان عدم قرینگی شدید سودمندتر است. به طور مثال، اگر عارضه متوجه هر دو قسمت اسکلتی و بافت نرم باشد، روش منطقی اصلاح اولیه عدم قرینگی عمیق‌تر و سپس درمان مشکلات مربوط به بافت نرم می‌باشد. همین منطق در جریان بازیابی عملکرد عصب و عضله نیز صادق است. ابتدا باید اصلاحات فانکشنال انجام شده و سپس 6-3 ماه بعد بافت نرم صورت دستکاری شود. رویکرد پله‌ای همواره بالاترین درجه دقت و پیش‌بینی پذیری را در نتایج زیبایی به همراه داشته است.
با توجه به ذات پیچیده عدم قرینگی‌ها انتخاب روش درمانی نیازمند بررسی‌های دقیق و مشاوره‌های فراوان است. شما می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر کوثر عزیزلو متخصص ارتودنسی در تهران یا مطرح کردن سوال خود در وبسایت از نظرات ایشان در این مورد بهره‌مند شوید.
