دندان قروچه (براکسیزم) چیست و چه تاثیراتی روی درمان ارتودنسی دارد؟
احتمالا شما هم تبلیغات رادیویی و تلویزیونی زیادی را شنیده و دیده‌اید که ادعا می‌کنند قادر به جلوگیری از ساییدگی مینای دندان توسط غذاها و نوشیدنی‌ها هستند. با این حال این تبلیغات به یک چیز توجه نکرده‌اند! آن هم این که یکی از مهم‌ترین دلایل ساییدگی مینای دندان دندان قروچه هست، نه غذاها و نوشیدنی‌ها؛ حتی تخمین زده می‌شود دندان قروچه شیوعی بین 10 تا 30 درصد در میان جمعیت عمومی داشته باشد.
دندان قروچه یا براکسیزم چیست؟
به ساییدن دندان‌ها بر روی همدیگر دندان قروچه می‌گویند. اکثر بیماران این کار را در طول روز به طور ناخودآگاه یا هنگام خواب انجام می‌دهند. دندان قروچه معمولا پاسخی به استرس یا اضطراب، یا نشان‌دهنده‌ی چیزی غلط درباره‌ی بایت و راستای دندان‌های شما است.
دندان قروچه چه خطراتی می‌تواند داشته باشد؟
اکثر مردم دندان قروچه را تجربه کرده‌اند. در صورتی که این رفتار نامعمول ویا خفیف باشد، در اغلب موارد درمانی لازم نیست. اگرچه در صورت تداوم مراجعه به پیش دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند ضروری باشد؛ چون دندان قروچه به طور بالقوه می‌تواند جدی شده و یک تهدید واقعی برای لبخند زیبای شما به حساب بیاید.
ساییدگی مداوم دندان‌ها به هم در طول زمان ممکن است باعث شکستگی، شل شدگی یا جابجایی دندان‌ها گردد. این یعنی اگر شما تحت درمان ارتودنسی هستید یا قبلا ارتودنسی داشتید، شاید بخواهید دندان قروچه را قبل از آسیب زدن به نتایج کارهای سختی که انجام داده‌اید درمان نمایید.
افرادی که در حین خواب دندان قروچه دارند با احتمال بیشتری از سایر اختلالات مرتبط با خواب نظیر خروپف و آپنه خواب رنج می‌برند.
براکسیزم مزمن تسریع کننده‌ی سایر اختلالات دندانی مثل نیاز به عصب کشی دندان، پر کردن دندان یا حتی کشیدن دندان است. این رفتار غلط نه تنها باعث شل شدن دندان می‌شود، بلکه می‌تواند با تاثیر گذاشتن روی استخوان‌های فک بیماری‌ها و درد مفصل تمپورومندیبولار را تشدید کند.
مفصل تمپورومندیبولار (TMJ) جمجمه را به استخوان فک متصل می‌کند. همه اختلالات مفصل TMJ زیر سر دندان قروچه نیست اما متهم ردیف اول است. علایم عبارتند از:
- درد صورت یا خط فک
- درد داخل یا مجاور گوش
- دردناک بودن فک هنگام لمس آن
- قفل شدن فک و جلوگیری از باز و بسته شدن راحت آن
- درد هنگام جویدن
- صدای کلیک مانند هنگام باز شدن دهان
دندان قروچه حتی روی ظاهر افراد هم تاثیر می‌گذارد. به این فکر کنید که عضلات درگیر هشت ساعت از شبانه روز با انقباض خود در حال ورزش هستند و رشد می‌کنند! عضله ماستر یا جونده کنار گونه یکی از قوی‌ترین عضلات بدن است. محققان می‌گویند این عضله قادر است نیرویی در حد 600 پوند بر اینچ مربع اعمال کند.
از کجا بفهمم من هم دندان قروچه دارم؟
علایم و نشانه‌های دندان قروچه عبارتند از:
- ساییدن یا به هم فشردن دندان‌ها که ممکن است به حدی شدید باشد که اطرافیان شما را از خواب بیدار کند
- دندان پهن شده، شکسته، ترک برداشته یا شل شده
- فرسایش مینای دندان و نمایان شدن لایه‌های زیرین آن
- افزایش حساسیت دندان
- درد فک و صورت
- خستگی یا سفتی عضلات فک
- درد شبیه درد گوش که ربطی به گوش ندارد
- سردرد مبهم در طرفین سر
- آسیب ناشی از گاز گرفتن در مخاط گونه‌ها داخل دهان
- گاز گرفتن زبان
- عدم باز و بسته شدن کامل دهان
در صورت داشتن هر کدام از علایم فوق به دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید. ارتودنتیست دهان شما را از لحاظ نشانه‌های براکسیزم بررسی خواهد کرد.
درمان دندان قروچه چیست؟
چندین روش درمانی برای برطرف کردن دندان قروچه بدون نیاز به هیچ گونه وسیله دندانپزشکی وجود دارد، هرچند به نتیجه رساندن این روش‌ها نیازمند اراده می‌باشد.
- کاهش یا قطع مصرف غذاها و نوشیدنی‌های کافئین دار
- پرهیز از مصرف الکل (دندان قروچه پس از مصرف الکل تشدید می‌یابد)
- نجویدن آدامس (جویدن آدامس عضلات مذکور را بیش از پیش قوی خواهد کرد)
- شل کردن فک با اعمال حرارت مرطوب
آیا ارتودنسی در درمان دندان قروچه نقش دارد؟
ارتودنسی مخصوصا در مواردی که دندان قروچه با مال اکلوژن همراهی دارد، یک روش درمانی موثر است. یک دست دندان صاف و مرتب معمولا به معنای داشتن مشکلات فک کمتر است. تجربه نشان داده که با شروع درمان ارتودنسی و صاف و مرتب شدن دندان‌ها براکسیزم کاهش می‌یابد. البته این تاثیر صد در صد نیست؛ چون دندان قروچه علل مختلفی دارد که شاید ارتودنسی از پس همهی آن‌ها برنیاید.
در نهایت اگر با وجود رعایت تمامی موارد دندان قروچه برطرف نشود، شاید شما نیاز به یک محافظ دهان داشته باشد. دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌توانند محافظ دهان شخصی شما را برایتان سفارش دهند. همچنین متخصص شما را راهنمایی خواهد کرد تا محافظ دهان را روی دندان‌های بالایی، دندان‌های پایینی یا فقط روی دندان‌های جلویی قرار دهید.
همچنین لازم نیست نگران ارتودنسی خود باشید. با شروع جابجایی دندان‌ها، متخصص ارتودنسی محافظ دهان شما را تغییر خواهد داد تا با موقعیت جدید قرارگیری دندان‌هایتان هماهنگ باشد.
محافظ دهان شب (نایت گارد) از دندان‌های شما محافظت می‌نماید، اما اگر عادت غلط شما که باعث دندان قروچه شده برطرف نشود، ممکن است دندانپزشک شما را به یک پزشک ارجاع دهد تا علت زمینه‌ای مثل اضطراب درمان شود. از یاد نبرید که اساسا دندان قروچه یک اختلال پزشک مرتبط با خواب است.
