نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی چیست و چه کاربردی دارد؟
ریتینر یا نگهدارنده وسیله‌ای است که برای نگه داشتن دندان‌ها در یک موقعیت ثابت طراحی شده است. نگهدارنده ارتودنسی معمولا بعد از اتمام درمان ارتودنسی به بیمار داده می‌شود تا بعد از اصلاح و تغییر موقعیت دندان‌ها، این حالت حفظ گردد.
پوشیدن ریتینر می‌تواند باعث آزار و اذیت و ناراحتی بیمار شود، اما در مقایسه با ارتودنسی دوباره ناراحتی آن چیزی نیست. سعی کرده‌ایم در این مقاله مطالب پایه‌ای در مورد نگهدارنده، از جمله مدت زمان لازم برای پوشیدن آن در طول روز و نحوه پاکسازی آن را بیان کنیم.
چند نوع نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی داریم؟
در کل سه نوع نگهدارنده داریم که بعد از اتمام درمان ارتودنسی برای بیماران تجویز می‌شود. هدف از پوشیدن هر سه نوع کمک به تثبیت موقعیت دائمی دندان‌ها پس از اصلاح و جلوگیری از جابجایی دندان‌ها می‌باشد.
نگهدارنده ضامن دار
اولین نوع نگهدارنده ریتینر ضامن دار (bonded retainer) نامیده می‌شود. این نگهدارنده پس از برداشتن بریس های ارتودنسی به دندان‌ها وصل می‌شود تا دندان‌ها را در طی چند ماه اول پس از درمان در جای خود ثابت نگه دارد.
نگهدارنده ضامن دار برای افرادی مناسب است که باید نگهدارنده را به طور تمام وقت پس از اتمام درمان ارتودنسی خود داشته باشند.
نگهدارنده هاولی
نوع دوم این نگهدارنده‌ها یک ریتینر قابل برداشتن می‌باشد. نگهدارنده هاولی که نگهدارنده سیمی نیز نامیده می‌شود را می‌توان برای پاکسازی یا هنگام غذا خوردن درآورد.
البته نگهدارنده قابل برداشتن به این معنی نیست که پوشیدن آن اهمیت کمتری دارد و دستورالعمل‌ها بایستی مثل انواع دیگر رعایت شوند.
نگهدارنده پلاستیکی شفاف
نگهدارنده نوع سوم نیز قابل برداشتن است. ریتینر پلاستیکی شفاف قابلیت تغییر شکل داشته و می‌تواند با موقعیت جدید دندان‌ها به خوبی هماهنگ گردد.
نگهدارنده‌های پلاستیکی شفاف در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند؛ چون تقریبا نامرئی بوده و برای کسانی که ظاهر برایشان مهم است مناسب‌تر می‌باشد. نباید نگهدارنده شفاف را با الاینر شفاف اشتباه گرفت؛ الاینر برای مرتب کردن دندان‌ها به کار می‌رود، در حالی که کار نگهدارنده یا ریتینر ثابت نگه داشتن موقعیت دندان‌ها پس از ارتودنسی است.
بیشتر بخوانید: درمان ارتودنسی با الاینرهای شفاف
اگر نگهدارنده برای شما توصیه شده است حتما از دستورالعمل‌های دقیق بهترین دکتر ارتودنسی پیروی کنید.
چند ساعت از شبانه روز بایستی نگهدارنده یا ریتینر را پوشید؟
در صورتی که نگهدارنده ضامن دار برای شما تجویز شده باشد، بایستی به طور تمام وقت در تمامی ساعات شبانه روز آن را استفاده کنید. اما اگر نگهدارنده‌ی قابل برداشتن برای شما تجویز شده است قضیه فرق می‌کند. بسته به نیازهای اختصاصی درمانی شما ممکن است دستورالعمل‌های متفاوتی دریافت نمایید.
بر اساس اعلام انجمن ارتودنسی کانادا، نگهدارنده قابل برداشتن در 4 تا 6 ماه اول، بایستی به طور تمام وقت پوشیده شده و فقط برای غذا خوردن و پاکسازی برداشته شود. البته بر اساس پیمایشی که در سال 2010 انجام گرفت، توصیه می‌شود ریتینر حداقل به مدت 9 ماه پس از اتمام درمان ارتودنسی به صورت تمام وقت پوشیده شود.
چند ماه که گذشت و متخصص ارتودنسی شما از تثبیت موقعیت فعلی دندان‌هایتان مطمئن شد، به احتمال زیاد به شما خواهد گفت که از این به بعد نگهدارنده را فقط شب‌ها در هنگام خواب بپوشید.
پوشیدن نگهدارنده یا ریتینر پس از ارتودنسی برای چه مدتی لازم است؟
بر اساس تحقیقات فوق الذکر انجام گرفته در سال 2010، بیش از 58 درصد متخصصان ارتودنسی ترجیح می‌دهند پس از تکمیل درمان ارتودنسی نگهدارنده قابل برداشتن تجویز کنند.
اکثر متخصصان ارتودنسی پوشیدن نگهدارنده را به صورت تمام وقت برای 9 ماه اول توصیه کرده و پس از این مدت آن را محدود به خواب شبانه می‌کنند.
در واقع نیاز به پوشیدن نگهدارنده هیچ وقت برطرف نمی‌شود، با این حال ممکن است پس از چند سال نیاز به تعویض آن داشته باشید. بر اساس پیمایش صورت گرفته، 40 درصد متخصصان ارتودنسی ریتینر لینگوال دائمی تجویز می‌کنند که به صورت مادام‌العمر باید استفاده شود.
بدون توجه به نوع نگهدارنده‌ای که برای شما تجویز شده است، درمان با نگهدارنده به صورت نامحدود ادامه خواهد یافت.
در صورت عدم استفاده از نگهدارنده چه اتفاقی می‌افتد؟
دندان‌ها در تمام طول عمر به جابجایی و حرکت خود ادامه می‌دهند. فردی که تحت درمان ارتودنسی بوده به خوبی می‌داند که دندان‌ها تحت فشار و بر اثر عواملی مثل سن و ارتودنسی مورد تغییر واقع می‌شوند. اتمام درمان ارتودنسی به تنهایی تضمینی بر نهایی بودن موقعیت دندان‌های شما نیست.
در صورت عدم رعایت و پوشیدن نگهدارنده طبق دستورات متخصص ارتودنسی دندان‌ها تمایل دارند تا به جایگاه اصلی خود که مربوط به موقعیت قبل از ارتودنسی آن‌ها است برگردند. به این واقعیت به اصطلاح عود گفته می‌شود.
اگر در پوشیدن نگهدارنده خود اهتمام نورزید، احتمالا طی 10 سال آینده یا حتی زودتر دوباره نیاز به ارتودنسی پیدا خواهید کرد.
در صورت نپوشیدن نگهدارنده به مدت چند هفته یا چند ماه دندان‌های شما ممکن است جابجا شوند و نگهدارنده دیگر مناسب قالب دندان‌هایتان نباشد.
بهترین راه برای تمیز نگه داشتن ریتینر کدام است؟
تمیز نگه داشتن ریتینر به معنی تمیز نگه داشتن دندان‌ها است. در مورد نگهدارنده‌های قابل برداشتن این کار دوام نگهدارنده را نیز افزایش می‌دهد.
تمیز نگه داشتن نگهدارنده ضامن دار باید بخشی از پروسه پاکسازی روتین و بهداشت دهان و دندان فرد باشد. چون نمی‌توان نگهدارنده ضامن دار را خارج کرد پس باید آن را نخ دندان کشید. این کار نیاز به مهارت دارد که خیلی سریع به آن دست خواهید یافت. همچنین مطمئن شوید که زاویه مسواک زدنتان به اندازه‌ی افقی بودن، به اندازه کافی عمود نیز می‌باشد تا بتواند ذرات غذای چسبیده به نگهدارنده ثابت را پاک سازد.
نگهدارنده قابل خارج سازی را هر زمان برداشتید با آب ولرم شستشو دهید. شستشوی نگهدارنده تا وقتی که ذرات غذای چسبیده به آن بر اثر بزاق هنوز نرم هستند مفید می‌باشد.
در صورت توصیه متخصص ارتودنسی می‌توانید مایعات مخصوصی تهیه کنید تا در فواصل بین استفاده، نگهدارنده را در داخل آن مایع قرار دهید. همچنین می‌توان با مسواک و خمیر دندان روزی یک بار نگهدارنده را تمیز کرد. البته این کار را با احتیاط انجام دهید؛ چون بسیاری از خمیر دندان ها می‌توانند روی نگهدارنده خراش بیاندازند.
در صورت جمع شدن ذرات غذا بر روی نگهدارنده، با استفاده از یک سواب پنبه‌ای تمیز آغشته به آب آن را تمیز کنید. از جوشاندن نگهدارنده در آب جوش یا انداختن آن داخل ماشین ظرف شویی به شدت پرهیز نمایید.
